prof. dr hab. med. Krzysztof Selmaj
Urodził się w 1955 r. w Łodzi. W roku 1980 ukończył studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Łodzi. W roku 1983 uzyskał tytuł doktora nauk medycznych, a w roku 1988 tytuł doktora habilitowanego medycyny. W roku 1993 otrzymał tytuł profesora medycyny. Od 1995 r. jest kierownikiem Katedry i Kliniki Neurologii Akademii Medycznej w Łodzi. Jego osiągnięcia naukowe dotyczą badań nad mechanizmami immunologii komórkowej w patologii chorób układu nerwowego, a zwłaszcza roli cytokin w mechanizmach immunologicznego uszkodzenia mieliny (demielinizacji) w stwardnieniu rozsianym oraz roli limfocytów T w przewlekłej fazie tej choroby. Mechanizmy odpowiedzialne za występowanie stwardnienia rozsianego nie są znane, choć wiele danych wskazuje, iż jest to choroba autoimmunologiczna.
Badania prof. K. Selmaja przyczyniły się w bardzo znacznym stopniu do przybliżenia poznania tych mechanizmów. Wyniki tych badań wykazały, iż jednym z głównych mechanizmów immunologicznych odpowiedzialnych za proces demielinizacji są cytokiny należące do rodziny tumor necrosis factor (TNF i LT), co stwarza nowe możliwości terapeutyczne. Jego prace doświadczalne można podzielić na cztery grupy. Pierwszą stanowią badania nad interakcją cytokin z mieliną i komórkami glejowymi in vitro, drugą – badania tkankowe in situ, trzecią – badania z wykorzystaniem modeli zwierzęcych stwardnienia rozsianego i czwartą – badania nad limfocytami T gamma delta. Prof. K. Selmaj jako pierwszy wykazał, iż cytokina TNF posiada wybiórcze działanie mielinotoksyczne i opisał nowy, unikatowy mechanizm uszkodzenia mieliny, inny od dotychczas znanych. Prace te zainicjowały intensywne badania nad rolą tej cytokiny w patogenezie demielinizacji, które trwają do dziś Wyniki tych badań doprowadziły do tego, że terapia anty-TNF znalazła się w próbach klinicznych w stwardnieniu rozsianym i innych chorobach autoimmunologicznych.
Prof. K. Selmaj jest m.in. członkiem Rady Redakcyjnej pisma Journal of Neuroimmunology, członkiem Neuroimmunology Group, światowej Federacji Neurologii, Europejskiego Komitetu Badań i Leczenia Stwardnienia Rozsianego (ECTRIMS), Amerykańskiej Akademii Neurologii. Laboratorium kierowane przez prof. K. Selmaja uczestniczy w Europejskiej Sieci Ośrodków Badających Choroby Autoimmunologiczne. Po powrocie z USA prof. K. Selmaj zorganizował od podstaw nowe laboratorium immunologiczne w AM w Łodzi. Skupił wokół siebie grupę młodych ludzi, z których część odbywa staże naukowe w USA i Kanadzie. Współpracuje na co dzień z ośrodkami naukowymi w USA i Europie. Głównym partnerem jest Division of Neuroimmunology, Albert Einstein College of Medicine w Nowym Jorku. Prof. K. Selmaj był gościem i wykładowcą w wielu znanych placówkach naukowych w USA i Europie, m.in. w Narodowym Instytucie Zdrowia, Bethesda, University of California Los Angeles, Mc Gill University, Max-Planck-Institute w Monachium.
Laureat Nagrody FNP ’94 w dziedzinie nauk przyrodniczych i medycznych za badania dotyczące nowych mechanizmów immunologicznych w autoimmunologicznych chorobach układu nerwowego, ze szczególnym uwzględnieniem stwardnienia rozsianego.
Prof. K. Selmaj udokumentował zjawisko apoptozy oligodendrocytów pod wpływem TNF i LT, a jednocześnie proliferacji astrocytów pod wpływem tych cytokin. Ponadto wykazał hamujący wpływ TNF na ekspresje genów białka mikrofilamentów astrocytarnych (GFAP). Udowodnił również obecność cytokin prozapalnych w ogniskach demielinizacyjnych. Dokumentacja obecności LT w plakach demielinizacyjnych była pierwszą na świecie W badaniach na doświadczalnych zwierzęcych modelach stwardnienia rozsianego prof. K. Selmaj udowodnił, że rozpuszczalna forma receptora typu I dla TNF skutecznie blokuje rozwój choroby. Wyniki te zapoczątkowały próby kliniczne z inhibitorami TNF w stwardnieniu rozsianym. Badania prowadzone przez Laureata mają charakter nowatorski; zainicjowały nowe kierunki poszukiwań mechanizmów immunologicznych prowadzących do demielinizacji.
Badania dotyczące TNF udowodniły nowy mechanizm patogenetyczny odpowiedzialny za destrukcję mieliny, doprowadziły również do stworzenia nowego kierunku terapeutycznego anty-TNF w stwardnieniu rozsianym i innych chorobach autoimmunologicznych. Próby kliniczne z inhibitorami TNF są już w toku w kilku ośrodkach na świecie O znaczeniu badań świadczy indeks cytowań: w ciągu czterech lat ich ilość, według Author Citation Index, przekroczyła 1500. Laureat publikował m.in. w Journal of Immunology, Journal of Clinical Investigation, Journal of Neurochemistry, Journal of Neuroimmunology, Seminars in Neurosciences, Annals of Neurology, Proc. Nat. Acad. Sci. USA.
