prof. Mariusz Jaskólski

Prof. Mariusz Jaskólski urodził się w 1952 r. w Inowrocławiu. Studiował chemię na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Stopień doktora (1979) i habilitację (1985) w dziedzinie chemii uzyskał na tym samym Uniwersytecie za badania krystalograficzne małocząsteczkowych związków o znaczeniu biologicznym, m.in. nukleozydów, oraz za prace metodyczne w dziedzinie krystalografii. Profesorem został w 1997 r., a członkiem korespondentem PAN w 2002 r.

Jest profesorem w Zakładzie Krystalografii na Wydziale Chemii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. W roku 1988, pracując w Narodowym Instytucie Raka w USA, poszerzył swoje zainteresowania na krystalografię białek. Jest współautorem odkrycia struktury proteazy wirusa HIV, aktywnej formy integrazy retrowirusowej, oraz asparaginazy – ważnego leku przeciwbiałaczkowego.

W 1994 r. założył pierwsze w Polsce laboratorium krystalografii białek, Centrum Badań Biokrystalograficznych w Instytucie Chemii Bioorganicznej PAN w Poznaniu, utworzone dzięki wsparciu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Centrum tym kieruje do dziś. W latach 1995-2002 otrzymywał grant przyznany przez Howard Hughes Medical Institute w USA, instytucja ta przyznała mu też tytuł International Research Scholar.

W roku 2001 wraz ze współpracownikami odkrył zjawisko wymiany domen strukturalnych w ludzkiej cystatynie C, białku tworzącym agregaty amyloidowe w mózgu. Było to pierwsze doświadczalne powiązanie wymiany domen strukturalnych z agregacją amyloidową, rzucające światło na możliwy mechanizm molekularny również w innych chorobach amyloidowych (do chorób tych należą m.in. choroba Alzheimera, choroba Creutzfeldta-Jakoba i jej warianty pochodzące od BSE, amyloidowe angiopatie mózgowe, etc.).

Opublikował ponad 180 prac, głównie z chemii strukturalnej oraz biologii strukturalnej. Są wśród nich prace dotyczące wyznaczania struktury białek z najwyższą rozdzielczością. Zajmuje się również aspektami strukturalnymi enzymów hydrolitycznych, w tym należących do nowej klasy Ntn hydrolaz. Nadal fascynują go problemy krystalochemii, szczególnie wiązania wodorowe i ich porządkująca rola w agregatach supramolekularnych.

Prof. Jaskólski wyróżniony był w 1976 r. Nagrodą im. W. Świętosławskiego, w latach 1980-2001 kilkakrotnie – Nagrodą Ministra Edukacji Narodowej. Dwukrotnie otrzymał nagrodę Sekretarza Naukowego PAN, ponadto w 1988 r.- Nagrodę im. W. Trzebiatowskiego.

Laureat jest zapalonym dydaktykiem. Wychował sześcioro doktorów. Zostali oni uhonorowani pięcioma nagrodami, otrzymali także stypendia Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

Prof. dr hab. Mariusz Jaskólski został wyróżniony Nagrodą FNP za wyjaśnienie sposobu powstawania agregatów amyloidalnego białka ludzkiego – cystatyny C, przyczyniające się do zrozumienia mechanizmu niektórych schorzeń mózgu człowieka.

W roku 2001 wraz ze współpracownikami prof. Jaskólski odkrył zjawisko wymiany domen strukturalnych w ludzkiej cystatynie C, białku tworzącym agregaty amyloidowe w mózgu. Było to pierwsze doświadczalne powiązanie wymiany domen strukturalnych z agregacją amyloidową, rzucające światło na możliwy mechanizm molekularny również w innych chorobach amyloidowych (do chorób tych należą m.in. choroba Alzheimera, choroba Creutzfeldta-Jakoba i jej warianty pochodzące od BSE, amyloidowe angiopatie mózgowe, etc.).