prof. dr hab. Wiesław Wiktor Jędrzejczas

Urodził się w Gdyni w 1947 r. i tam uzyskał maturę w II Liceum Ogólnokształcącym. W roku 1971 ukończył z wyróżnieniem Wydział Lekarski Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi, a w roku 1974 uzyskał stopień doktora nauk medycznych na podstawie pracy: Ocena przydatności testu prednisonowego w różnicowaniu neutropenii. W roku 1978 uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk medycznych na podstawie rozprawy: Skutki uboczne chemioterapii nowotworów jako kliniczny model ostrej choroby popromiennej. Diagnostyka uszkodzeń układów krwiotwórczego i odpornościowego ze szczególnym uwzględnieniem neutropenii. W roku 1990 otrzymał tytuł profesora nauk medycznych.

Od 1971 roku pracuje na różnych stanowiskach w Centralnym Szpitalu Klinicznym WAM w Warszawie, ostatnio na stanowisku kierownika Zakładu Immunologii. Posiada specjalizacje z chorób wewnętrznych, hematologii i chemioterapii nowotworów.

Opublikował ponad 160 prac naukowych, w tym ponad 90 w czasopismach o zasięgu międzynarodowym, m.in. Science, Journal of Experimental Medicine,
Blood, British Medical Journal. Jest autorem lub współautorem 22 książek naukowych oraz wielu artykułów popularnonaukowych.

Obszar zainteresowań naukowych Laureata można określić jako szeroko rozumianą hematologię, tak kliniczną, jak i doświadczalną. W badaniach oświadczalnych ma liczący się dorobek w poznawaniu genetycznie uwarunkowanych schorzeń układu krwiotwórczego u zwierząt doświadczalnych. Na szczególne podkreślenie zasługują jego badania nad mutantami W/W i Steel u myszy z anemią makrocytarną, w których po raz pierwszy wykazał rolę limfocytów T w regulacji hemopoezy (Jędrzejczak i wsp., Science, 1977). Z kolei w badaniach nad mechanizmami wytwarzania makrofagów, z wykorzystaniem mutantów osteopetrotycznych, zwłaszcza zaś w badaniach nad myszami op/op, prof. W. Jędrzejczak stanowi niekwestionowany autorytet. Jego odkrycie pozwala zrozumieć istotę defektu występującego w osteopetrozie, co ma niezmiennie ważne implikacje praktyczne (np. leczenie dzieci z tą chorobą preparatami CSF). Ponadto przynosi wiele
nowych, nie znanych dotąd informacji o roli CSF, wykraczających poza zjawisko kościotworzenia, np. wskazuje na dodatkową rolę tej cytokiny w regulacji krwiotworzenia (wpływ na komórkę macierzystą hematopoezy) czy prawidłowe relacje pomiędzy matką a płodem. Potwierdzeniem rangi odkrycia prof. W. Jędrzejczaka jest fakt, iż wspomniane doniesienia ukazały się w najbardziej znanych pismach naukowych, a same prace są licznie cytowane.

W pierwszej połowie lat 80. prof. W. Jędrzejczak szczególnie dużo uwagi poświęcił krwiotwórczym komórkom macierzystym tworzącym wewnątrzpochodne kolonie śledzionowe, proponując oryginalną hipotezę alternatywnych dróg różnicowania układu krwiotwórczego. Ponadto prowadził i prowadzi badania nad izolowanymi komórkami krwiotwórczymi hodowanymi in vitro oraz w komórkach dyfuzyjnych, wykazując m.in. zaburzenia podścieliska krwiotwórczego w anemii aplastycznej u ludzi. Opisywane badania wykonał w decydującej mierze w Polsce, a częściowo podczas trzech staży w USA (łącznie trzy lata).

Prof. W. Jędrzejczak był w 1991 r. laureatem Nagrody Miesięcznika Problemy za osiągnięcia w dziedzinie popularyzowania nauki. Z jego inspiracji ukazały się monografie z zakresu hematologii doświadczalnej oraz monograficzne, specjalne edycje Polskiego Tygodnika Lekarskiego. Jest on również autorem książki popularyzującej hematologię doświadczalną pt. Zagadka tworzenia krwi, wydanej
w serii Omega.

Laureat piastuje liczne funkcje w stowarzyszeniach i radach naukowych, m.in. w Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej, w Komitecie Patofizjologii Komórki PAN, w Komisji Hematologii Doświadczalnej i Inżynierii Komórkowej tego Komitetu, w Komitecie Immunologii PAN, w Komisji Transplantologii tego Komitetu, w Polskim Towarzystwie Immunologicznym. Jest członkiem Międzynarodowego Towarzystwa Hematologii Doświadczalnej, Międzynarodowego Towarzystwa Hematologicznego, Polskiego i Amerykańskiego Towarzystwa Hematologicznego, a także przewodniczącym Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów.

Prof. W. Jędrzejczak był promotorem 7 przewodów doktorskich, pięciu jego wychowanków uzyskało stopnie doktora habilitowanego, a jeden otrzymał już tytuł profesora. Czterech z nich kieruje własnymi zespołami badawczymi.

Do największych osiągnięć prof. Jędrzejczaka należy opracowanie oryginalnych metod chemioterapii nowotworów, opracowanie metod kontroli skutków ubocznych leków przeciwnowotworowych, współudział w odkryciu regulacyjnej roli limfocytów T w krwiotworzeniu, opracowanie metody ilościowego badania komórek ustanawiających krwiotworzenie, opracowanie metod hodowli komórek podścieliska krwiotwórczego, opracowanie oryginalnych modyfikacji metod przeszczepiania szpiku u ludzi. W 1984 roku wykonał wraz ze zorganizowanym przez siebie zespołem pierwszy udany zabieg przeszczepienia szpiku w Polsce. W ostatnich latach zajmował się głównie badaniami na odkrytym przez siebie modelu nieznanych wcześniej chorób polegających na wrodzonym braku czynników krwiotwórczych, w tym przypadku tzw. makrofagopoetyny. Badania te pozwoliły ustalić przyczynę choroby na poziomie cząsteczkowym, opracować metody diagnozowania i leczenia podobnych chorób, a także umożliwiły odkrycie istnienia dwóch różnych subpopulacji kluczowych komórek odpornościowych: makrofagów. Wyniki te mogą mieć istotne znaczenie dla rozwoju metod immunoterapii nowotworów, zwalczania zakażeń oraz sterowania gojeniem tkanek po urazie.