prof. dr hab. Karol Modzelewski
Urodził się w 1937 r. Mediewista. Absolwent Wydziału Historycznego UW (1959 r.), uczeń Aleksandra Gieysztora. Ze studiów doktoranckich podjętych w 1962 r. w Instytucie Historycznym UW został po dwóch latach usunięty decyzją ministra z przyczyn politycznych. W latach 1965-67, 1968-71 i 1981-84 więziony za działalność opozycyjną. W latach 1972-81 zatrudniony w Instytucie Historii Kultury Materialnej PAN, a w latach 1987-92 w Instytucie Historii PAN. Stopień doktora uzyskał w 1974, habilitację – w 1978, a tytuł profesorski – w 1990 r. W latach 1992-94 był wykładowcą Uniwersytetu Wrocławskiego, od 1994 r. pracuje w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Jest członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk (od 2004 r.), od grudnia 2006 r. – jej wiceprezesem. Był stypendystą Fondazione Giorgio Cini w Wenecji (1961-1962), jako visiting professor wykładał w École des Hautes Études en Science Sociales, w College de France oraz na Uniwersytecie La Sapienza w Rzymie.
Jego najważniejsze publikacje historyczne: Organizacja gospodarcza państwa piastowskiego (1975, 2000), La transizione dall'antichita al feudalesimo (1978), Chłopi w monarchii wczesnopiastowskiej (1987). W 1998 r. wspólnie z Jackiem Kuroniem został odznaczony Orderem Orła Białego.
Prof. dr hab. Karol Modzelewski otrzymał Nagrodę FNP w obszarze nauk humanistycznych i społecznych za badania nad historią powstawania tożsamości europejskiej odkrywające znaczenie tradycji przedchrześcijańskiej i wielokulturowej dla współczesnego pojęcia Europy przedstawione w dziele „Barbarzyńska Europa”.
Nagrodzone dzieło „Barbarzyńska Europa" (Warszawa, 2004) jest oryginalną, nowatorską i gruntownie udokumentowaną syntezą wyjaśniającą genezę cywilizacji europejskiej. Autor proponuje nową interpretację historycznego rodowodu Europy. Za jednostronną i zbyt uproszczoną uznaje koncepcję, zgodnie z którą, cywilizację europejską ukształtowało jedynie dziedzictwo klasycznej kultury greckiej i rzymskiej oraz chrześcijaństwo i uniwersalistyczna organizacja Kościoła. Do najistotniejszych komponentów, jakie złożyły się na korzenie kultury europejskiej, obok dziedzictwa śródziemnomorskiego i chrześcijaństwa, włącza zatem również dziedzictwo ludów spoza kręgu środziemnomorskiego zamieszkujących obszary poza granicami cesarstwa rzymskiego, określanych przez Rzymian wspólną nazwą barbaricum – Germanów, Słowian, Bałtów i Celtów. Wyróżniona Nagrodą FNP praca to porównawcza analiza podstawowych struktur społecznych, tradycji prawnych i wzorów kultury plemion tytułowych „barbarzyńców".
W 2006 r. „Barbarzyńska Europa" została wydana w jęz. francuskim, w przygotowaniu są wydania włoskie, tureckie i litewskie. Książka została wyróżniona Nagrodą KLIO (2004) oraz nagrodą miesięcznika „Odra".
Praca prof. Karola Modzelewskiego, choć poświęcona dziejom wczesnego średniowiecza, dotyczy jednocześnie problemów i pytań dziś aktualnych – o tożsamość europejską i przynależność do Europy rozumianej nie jako pojęcie geograficzne, ale jako kanon kulturowy.
