doc. dr hab. inż. Andrzej L. Sobolewski

Urodził się w 1951 r. w Augustowie, gdzie ukończył I LO im. Piramowicza. Absolwent Wydziału Fizyki UW (1977). Doktorat (1981) i habilitację (1989) uzyskał w Instytucie Fizyki PAN w Warszawie, w którym pracuje od początku swej drogi naukowej.
Zajmuje się teoretyczną chemią fizyczną.

Stypendysta Fundacji Aleksandra von Humboldta na Politechnice Monachijskiej. Wykładał m.in. na Politechnice Monachijskiej, Uniwersytecie Arizony i Uniwersytecie w Dusseldorfie.
Autor ok.120 oryginalnych publikacji w czasopismach międzynarodowych oraz rozdziałów w trzech książkach monograficznych. Kierował i realizował szereg krajowych i międzynarodowych projektów badawczych, we współpracy m.in. z Politechniką Monachijską i Uniwersytetem w Paryżu.

Laureat nagrody Polskiej Akademii Nauk w dziedzinie fizyki (1990), nominowany do Nagrody Smoluchowskiego-Warburga przyznawanej przez Polskie Towarzystwo Fizyczne (2004) i Nagrody Naukowej im. Marii Skłodowskiej-Curie w dziedzinie fizyki (2005, 2007).

Doc. dr hab. Andrzej L. Sobolewski został wyróżniony Nagrodą FNP za zidentyfikowanie i scharakteryzowanie nowego mechanizmu (zwanego scenariuszem Sobolewskiego-Domcke) odpowiadającego za odporność na promieniowanie nadfioletowe podstawowych struktur biologicznych, takich jak DNA i białka. Odkrycie to ma źródła w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, jak życie na Ziemi mogło rozkwitnąć w pełnej ekspozycji na światło słoneczne. Cząsteczki organiczne nie są na ogół odporne na działanie promieniowania ultrafioletowego – oznacza to bowiem zdeponowanie w cząsteczce pewnej energii, która może wywołać jej zmianę fizyczną (np. zmianę kształtu, zjonizowanie lub nawet przemianę chemiczną, czyli zniszczenie).

Laureat Nagrody FNP wyjaśnił mechanizm fotostabilnośći materii biologicznej, wykazując, w jaki sposób energia potencjalnie niebezpiecznych fotonów wzbudzenia optycznego jest zamieniana bardzo szybko i wydajnie w energię oscylacyjną (ciepło) wiązania wodorowego, po czym ostatecznie jest przekazywana w postaci ciepła do otoczenia. Wiązania wodorowe są powszechne w materii ożywionej – determinują m.in. strukturę DNA i białek; mechanizm ten jest więc uniwersalny dla fotostabilności życia.

Powstanie życia na Ziemi miało miejsce przed utworzeniem warstwy ozonowej, która obecnie odfiltrowuje najbardziej groźne składowe UV światła słonecznego. Zatem wśród milionów cząsteczek organicznych obecnych w tzw. pre-biotycznej „zupie? musiały znaleźć się również te odporne na działanie światła (fotostabilne). Co więcej, przypuszczalnie to właśnie fotostabilność mogła być istotnym kryterium selekcji „cegiełek molekularnych?, które stały się podstawą do budowy i funkcjonowania żywych organizmów na Ziemi. Badania doc. Andrzeja Sobolewskiego są znaczącym krokiem w kierunku odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób powstało życie na Ziemi, a także dlaczego ma ono taką, a nie inną postać.