prof. dr hab. Józef Barnaś

Urodził się w 1951 r. Jest fizykiem teoretykiem.

Absolwent Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza (1974), gdzie uzyskał również doktorat (1983) oraz habilitację (1993). Od roku 1999 jest profesorem. W latach 1974-1992 pracował na Politechnice Poznańskiej. Obecnie związany jest z Wydziałem Fizyki UAM oraz częściowo z Instytutem Fizyki Molekularnej PAN w Poznaniu.

Od wielu lat zajmuje się sztucznie wytwarzanymi magnetycznymi układami warstwowymi. Pod koniec lat 80. rozpoczął współpracę w tym zakresie z prof. Peterem Gruenbergiem, późniejszym laureatem Nagrody Nobla
z fizyki (2007), w którego zespole w Centrum Badań, w Jülich, pracował w latach 1988-89. Prof. Barnaś współpracował także w CNRS w Orsay z drugim, nagrodzonym Noblem, odkrywcą zjawiska gigantycznego magnetooporu, prof. Albertem Fertem. Poza Niemcami i Francją prace badawcze za granicą prowadził także w Belgii, na Katolickim Uniwersytecie w Leuven (1994-1996). Po powrocie do Polski z dłuższych pobytów zagranicznych, utworzył Zakład Fizyki Mezoskopowej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, w którym rozwija tematykę efektów spinowych w transporcie elektronowym.

Autor ponad 250 artykułów opublikowanych w czasopismach o zasięgu międzynarodowym oraz
w wydawnictwach książkowych.

Prof. Józef Barnaś jest laureatem m.in. Nagrody Ministra Edukacji Narodowej (1997), Nagrody Marii Curie-Skłodowskiej (1999) i Medalu Smoluchowskiego Polskiego Towarzystwa Fizycznego (2008).

Nagrodą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej uhonorowane zostały osiągnięcia prof. Barnasia związane z prowadzonymi przez niego badaniami nad fizyką efektów spinowych w magnetycznych nanostrukturach, w szczególności efektów magnetooporowych oraz magnetycznego przełączania i dynamiki spinowej indukowanej prądem spinowym.

Jego prace dotyczące transportu elektronowego i dynamiki spinowej obejmują dwa typy układów. Pierwszy z nich to nanostruktury metaliczne typu zaworów spinowych wykazujących efekt gigantycznego magnetooporu ? GMR (zjawisko uważane za podstawę nowej ery fizyki ? spintroniki; jego odkrywcy ? Peter Gruenberg i Albert Fert otrzymali w 2007 r. Nagrodę Nobla). Profesor Barnaś, który już wcześniej niezależnie pracował nad opisem sztucznie wytwarzanych układów warstwowych, zaproponował fizyczny mechanizm tego efektu i teoretycznie opisał podstawowe właściwości zjawiska gigantycznego magnetooporu. Efekt GMR daje możliwość ważnych praktycznych zastosowań, które doprowadziły np. do znacznego zwiększenia pojemności twardych dysków komputera.

Drugi typ układów, jakimi zajmuje się laureat, to podwójne złącza tunelowe oparte na molekularnych magnetykach i tzw. kropkach kwantowych. Są to układy w których kwantowe i spinowe efekty są szczególnie widoczne w transporcie elektronowym.