doc dr hab. Andrzej Sobolewski
Doc. dr hab. Andrzej Sobolewski z Instytutu Fizyki PAN w Warszawie Instytut Fizyki PAN w Warszawie. Urodził się w 1951 r. w Augustowie. Absolwent Wydziału Fizyki UW (1977). Doktorat (1981) i habilitację (1989) uzyskał w Instytucie Fizyki PAN w Warszawie, w którym pracuje od początku swej drogi naukowej. Zajmuje się teoretyczną chemią fizyczną. Stypendysta Fundacji Aleksandra von Humboldta na Politechnice Monachijskiej. Wykładał m.in. na Politechnice Monachijskiej, Uniwersytecie Arizony i Uniwersytecie w Duesseldorfie. Autor ok. 130 oryginalnych publikacji w czasopismach międzynarodowych oraz rozdziałów w trzech książkach monograficznych.
Kierował i realizował szereg krajowych i międzynarodowych projektów badawczych, we współpracy m.in. z Politechniką Monachijską i Uniwersytetem w Paryżu. Laureat nagrody Polskiej Akademii Nauk w dziedzinie fizyki (1990). W 2007 roku otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Doc. dr hab. Andrzej Sobolewski i prof. Wolfgang Domcke współpracują od ponad 20 lat. Wspólnie zidentyfikowali i scharakteryzowali mechanizm, który jest odpowiedzialny za fotostabilność materii ożywionej. Mechanizm ten, zwany scenariuszem Sobolewskiego-Domcke, wyjaśnia, dlaczego podstawowe struktury biologiczne, takie jak DNA i białka, są stosunkowo odporne na promieniowanie nadfioletowe. Odkrycie dokonane przez obu naukowców ma podstawowe znaczenie dla badań nad początkami życia na Ziemi, ponieważ tłumaczy, w jaki sposób mogło ono przetrwać i rozwinąć się w warunkach wyjątkowo silnego promieniowania nadfioletowego, jakiemu podlegała powierzchnia Ziemi w tamtym czasie.
Laureaci wyjaśnili mechanizm fotostabilności materii biologicznej, wykazując, jak energia potencjalnie niebezpiecznych fotonów wzbudzenia optycznego jest bardzo szybko i wydajnie zamieniana w energię oscylacyjną (ciepło) wiązania wodorowego, po czym ostatecznie jest przekazywana w postaci ciepła do otoczenia. Wiązania wodorowe są powszechne w materii ożywionej – determinują m.in. strukturę DNA i białek – mechanizm ten jest więc uniwersalny dla fotostabilności życia na Ziemi. Wyniki badań laureatów Nagrody Copernicus skłaniają do przypuszczenia, że to właśnie fotostabilność mogła być istotnym kryterium selekcji „cegiełek molekularnych?, które stały się podstawą do budowy i funkcjonowania żywych organizmów na Ziemi.
Tandem Sobolewski-Domcke jest znany naukowcom na całym świecie. Wspólne prace obu badaczy mają ogromny wpływ na interdyscyplinarne badania naukowe realizowane w obszarach na pograniczu chemii, fizyki i biologii. Prestiż i uznanie, jakim cieszą się laureaci w świecie naukowym, odzwierciedla pasję, z jaką uprawiają oni naukę oraz rangę wyników badań, uzyskanych dzięki wieloletniej współpracy.
Oprócz znaczących osiągnięć na polu naukowym niezwykle ważnym rezultatem współdziałania obu naukowców jest stworzenie zespołów naukowych, które promują młodych badaczy. Intensywna wymiana między ich zespołami wspiera rozwój karier młodych naukowców z Polski i Niemiec.
