Prof. dr hab. Maciej W. Grabski

Prof. dr hab. Maciej W. Grabski urodził się w 20 czerwca 1934 roku w Grabkowie-Gołąbkach k. Warszawy (obecnie Ursus-Gołąbki), gdzie mieszkał do końca życia. Zmarł 12 lutego 2016 r. Miał niezwykłe korzenie: jego rodzicami byli pisarz Władysław Jan Grabski oraz malarka Zofia Wojciechowska-Grabska, zaś dziadkami: Władysław Grabski, premier i minister w II RP oraz Stanisław Wojciechowski, prezydent RP w latach 1922-26.

W młodości interesował się lotnictwem. Ukończył Wydział Mechaniczno-Technologiczny Politechniki Warszawskiej (1960), na którym podjął pracę w 1959 r. w ówczesnej Katedrze Metaloznawstwa przekształconej w 1975 r. w Instytut Inżynierii Materiałowej (na prawach Wydziału) i wreszcie w 1995 r. Wydział Inżynierii Materiałowej. Po obronie doktoratu (1967) odbył staż naukowy na Uniwersytecie Cambridge w Wielkiej Brytanii. Habilitował się w 1973 roku i wtedy też zaczął kierować Zakładem Podstaw Metaloznawstwa w Instytucie Materiałoznawstwa PW (obecnie Wydział Inżynierii Materiałowej PW). Profesorem nadzwyczajnym został w 1979, a prof. zwyczajnym w 1989 roku.

Zainteresowania naukowe lokował w nauce o materiałach, zajmując się głównie związkami pomiędzy strukturą granic ziarn a właściwościami metali, oddziaływaniem dyslokacji z granicami oraz stabilnością mikrostruktury. Wraz ze współpracownikami opublikował ponad 70 artykułów w międzynarodowych czasopismach naukowych (“Acta Metallurgica”, “The Philosophical Magazine”, “Journal de Physique”, “Materials Science and Engineering”,”Metals Science”, “Scripta Metallurgica”, “Res Mechanica” i innych).

W 1981 roku (w pierwszych wolnych wyborach) i ponownie w 1987 r. (na drugą kadencję) został wybrany na dyrektora Instytutu Inżynierii Materiałowej PW. W latach 1981-87 i ponownie 1991-1996 był członkiem Senatu PW, a także członkiem i przewodniczącym wielu komisji Senackich i Rektorskich. W latach 1981-85 i ponownie 1989-2005: członkiem komisji Etyki Zawodowej PW.

Po objęciu prezesury Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w 1992 r. zrezygnował z kierowania zakładem i aktywnego prowadzenia pracy naukowej. W latach 1990-1994 działał w zespole ekspertów MEN. W kadencji 1991-1994 przewodniczył zespołowi Nauk Technicznych Komisji Badań Podstawowych KBN, w kolejnej kadencji 1994-1997 był wiceprzewodniczącym Komisji Badań Stosowanych KBN. Od 2000 r.: członek Zespołu ds. Etyki w Nauce przy Ministrze Nauki, od 2004 r. jego Przewodniczący.

Był członkiem zwycz. Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (1988), członkiem koresp. PAN (1991) i członkiem Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk (1993). Odznaczony K. Kom. OOP (2005), K.Ofic. OOP (1997), K.Kaw. OOP (1989) i Medalem Edukacji Narodowej (1995) oraz Wielkim Krzyżem Orderu Zasługi RFN (2005). Laureat m.in. Nagrody Jerzmanowskich. Dr h.c. Akademii Górniczo-Hutniczej (1999) oraz Politechniki Warszawskiej (2001). Funkcję prezesa zarządu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej pełnił do września 2005 r. Od 2005 do 2012 roku był członkiem Rady Fundacji, później jej członkiem honorowym. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Starych Powązkach w Warszawie.